Merve Elmacı melmaci@haberturk.com
11 Şubat akşamı ABD tarafından gelen “Rusya, Ukrayna’yı işgal edecek” açıklamalarının ardından kafa döndüren bir diplomasi trafiği yaşanıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile sima yüze görüşmesinden birkaç gün sonra telefonla görüştü. 12 Şubat akşamı ABD Başkanı Joe Biden, Putin ile telefonda görüştü. İngiltere Başbakanı Boris Johnson 14 Şubat günü “Putin’in halen geri adım atmak için şansı var” dedi. 15 Şubat günü de Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, Putin ile görüşmek için Moskova’ya geldi. Moskova hattında yoğun bir diplomasi trafiği gerçekleşirken, Ukrayna’da da Moskova kadar olmasa bir diplomasi trafiği oluştu.
Rusya Ukrayna sınırına 150 bini aşkın asker konuşlandırmışken tüm işgal iddialarını defalarca kere reddetti. Ukrayna ve Rusya hattı uluslararası kamuoyuna sakin kalma çağrısında bulundu ancak ABD ve Avrupa ülkeleri gerginliği tırmandıran açıklamalar yaptı. Post-Sovyet coğrafyasında çalışan, gelişmeleri yakından izleyen Oğul Tuna Rusya-Ukrayna krizinde gelinen noktada neler yaşandığını Habertürk’e anlattı.
Rusya-Ukrayna krizinin geçtiğimiz bahar aylarından beri uluslararası gündemin ana maddesi olduğunu belirten Tuna, “2021 bahar aylarından beri Rusya, Ukrayna sınırına fazla aka bir tahkimat yapmıştı, bunun amacı şu anki cenk ve işgal senaryolarının aynı motivasyonlarla ilk kere sahneye konulmasından ibaretti. Nedir bu senaryo? Ukrayna’nın NATO’ya üye olması, Batı cephesiyle ABD ve AB ile ilişkileri daha sıkı bir hale gelmesi. Bu Moskova için kabul edilemez bir durum. Zaten 2014’te Kırım’ın işgalinde de benzer bir hal yaşandı. O dönemde de gene Batı yanlısı Rusya karşıtı kamu ayaklanmaları, sokak gösterilerinden sonra iç savaşa giden bir süreç yaşanmıştı. Şu anda da iki yan için de hiçbir şeyin değişmediğini görüyoruz. Ukrayna gene aynı şeyi isterken; Rusya için kabul edilemez, güvenlik, beka sorunu haline gelmiş durumda.” dedi.
Tuna, “Ukrayna eski Sovyet ülkelerinden farklı olarak coğrafi olarak Rusya’yı en fazla zora sokabilecek ülke, Belarus hariç Ruslara etnik, dil, sosyal bakımından en yakın halk. Bunlar beraber düşünülünce Moskova için fazla aka bir açmaz oluşuyor. Rusya’nın kendi açısından çıkarlarını sonuna kadar savunacağını görüyoruz.” ifadelerini kullandı.
“UKRAYNA TAMAMEN DIŞLANDI”
Ukrayna’nın müstakil bir devlet olduğunu ve son dönemde tamamen dışlandığını belirten Tuna, “Ukrayna müstakil bir devlet, her ne kadar son yaşananlar buna gölge düşürse de… Çünkü müzakereler Ukrayna’yı tamamen dışlayarak sadece Washington-Moskova ya da AB-Moskova arasında ilerliyor. Ukrayna özgür bir ülke kendi tercihlerini yapmakta özgür olmalı. Fakat yanı başınızda Rusya gibi bir komşunuzu mevcut bu pek de olası olmuyor” dedi.
Cuma gününden bu yana uluslararası gündem kızıştı, ABD Rusya’nın Ukrayna’yı her lahza işgal edebileceğine ilişkin geri arda uyarılarda bulundu.
“AVRUPA BU KRİZDE TARAF OLMAK İSTEMİYOR”
Bu konuya değinen Tuna şöyle konuştu;
“Rusya’nın yeni yıl itibariyle Ukrayna’da fazla aka bir harekata başlanacağı söylendi fakat Rusya bunları daimi reddetti, bir yandan da sınırdaki hareketliliği artırmaya devam etti. Belarus-Ukrayna sınırında tahkimatlar artıyor. Bunlar muhtemelen diplomasi de ceviz olarak kullanılıyor. Diplomatik kanallar her şeye rağmen aleni tutuluyor. Diplomasi kanallarının aleni tutulması fazla güzel ancak ne kadar yararlı? Burada önemli bir şey görüyoruz Scholz’un açıklamalarıyla beraber Avrupa tarafı aslında bu krizde yan olmak istemiyor.
Çünkü Rusya’ya pek fazla uzmanın da dile getirdiği gibi göbekten bağlılar bilhassa enerji kaynakları konusunda. Avrupa’nın enerji kaynaklarının yüzde 40’ı Rusya’dan geliyor. Gazprom bunu iyice artırdı. Almanya ve Rusya’nın on yıllardır devam politikası var. Paris, Brüksel, Berlin cenk istemiyor. Savaş istemediği gibi Rusya’ya karşı yaptırımları artırmakta çekingenler. Ukrayna’ya üstü kapalı destek veriyorlar.”
“RUSYA’YA ASIL KARŞI DURAN ABD VE İNGİLTERE”
Rusya’ya karşı duran asıl tarafın ABD ve İngiltere olduğunu dile getiren Tuna, “Ukrayna’ya asıl destek veren yan ABD ve İngiltere. Zihnimizde Batı cephesi diye kocaman bir küme mevcut fakat bu Batı cephesi son radde bölünmüş. Bir tarafta Avrupa Birliği varken bir tarafta Anglo Sakson dünya var. Bu ikisinin Rusya politikaları örtüşmüyor. Öte yandan Putin bu ayrılıkları görüyor ve fazla iyi kullanıyor, bunlardan kuvvet buluyor. Bir yandan Ukrayna’ya askeri kuvvetini bölgede artırırken, NATO politikasından caydırmaya ve muhtemelen Ukrayna’da bir iktidar değişikliğini senaryosunu olası kılmaya çalışıyor.” dedi.
ABD’nin daimi işgal tarihi vermesinin Rusya’nın muhtemelen planlarını önleyebileceğini söyleyen Tuna, işgal senaryolarını fazla gerçekçi bulmadığını söyledi. Tuna, “Çok yakın gelecekte birkaç hafta içerinde savaş, işgal, yıldırım harekatı gibi şeylerin henüz yaşanabileceğini sanmıyorum. Buradaki olaylar bir yandan bir tüfeğin patlamasına bakar, yanıltıcı bilgiler vesaire ortaya atılırsa olası olabilir elbette.” dedi.
“PUTİN DÜNYAYI ÇOK İYİ OKUYABİLEN BİR LİDER”
Ukrayna’nın doğusunun kısmen işgal atında olduğunu ve 2014’teki sürecin göz açıp kapayana kadar gerçekleştiğini hatırlatan Tuna, “Rusya’nın caydırma, aldatma, askeri teknikleri fazla rol oynuyor, kimse buna karşı koyamaz. Çünkü Ukrayna ordusu tüm silahlanmasına tüm askeri kaynaklarına rağmen Rus ordusuyla boy ölçüşebilecek seviyede değil. Diğer yandan Batı cephesi bölünmüş, kimse Ukrayna’yı desteklemeyecek. ABD bile birbiriyle çelişen açıklamalarda bulunuyor. Putin hem psikolojik olarak önde hem de kocaman bir ordu yığmış sınıra. Dünyayı fazla iyi okuyabilen bir isim, hiç kimsenin Ukrayna’nın yardımına koşmayacağını biliyordu. Burada olan Ukraynalılara oluyor.” dedi.
“UKRAYNA YALNIZ BIRAKILDI”
Çehov’un “Bir yerde tüfek varsa ve sahnede varsa o tüfek mutlaka patlar” sözünü alıntılayan Tuna, “Yaşanabilecek senaryo belki Donbass’ın Rusya’ya göre ‘özgürleştirilmesi, Ruslaştırılması’ olabilir. 100 bini aşkın Rus askeri konuşlandırıldı, fazla aka bir silah ve tahkimat söz konusu. Fakat bence bunlar halen caydırma ve baskı kurma aracı olarak kullanılıyor. Hiçbir şey imkansız değil bir yanda Rusya gemileri yakmaya amade fakat karşısındaki cephe böyle bir şeye razı değil.
Ukrayna maalesef yalnız bırakılıyor, yaşanan ve yaşanılacak tüm gerilimin en fazla keder çeken tarafı olacak. Avrupalı diplomatlar Ukrayna’yı yalnız bırakmakta, Ukrayna’nın kendi oligarklarının ülkeyi terk ettiği haberleri var. Rusya hem medya üzerinden hem de sahada fazla aka bir ‘psikolojik’ harekat uyguluyor, bu da Ukraynalıları yıpratıyor ve korkutuyor.” dedi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, son iki gündür Batı ile müzakere şansının olası olduğuna ilişkin açıklamalar yaptı. Diplomatik kanalların halen aleni olduğunu belirten Tuna, Avrupa ve ABD gördüğüm kadarıyla Ukrayna’yı yalnız bırakıyor. Zelenskiy olan bitenin ve Putin’e karşı güçlü olmadığının farkında. Ukrayna konusu ABD ve Batı ülkelerinin kendi çıkarlarıyla da ilgili. Herkesin kendi çıkarı mevcut ve bu fazla etik dışı bir hal var. Ukrayna’daki mevzu kullanılıyor ancak Rusya asla taviz vermeyecek. Bankalarındaki tüm kaynakları son yıllarda son radde artırmış, topyekûn bir savaşa hazırlık yapmış durumda. Rusya’yı caydıracak biricik şey; ‘AB ülkelerinin Ukrayna’ya biz seni istemiyoruz dedikten sonra Ukrayna’nın da dönüp ben de sizi istemiyorum demesi’ olur” dedi.
“KRİZİN ÇÖZÜLMEYE ÇALIŞILDIĞI GÖRÜLÜYOR”
Son olarak Rus birliklerinin geri çekildiğine ilişkin açıklamalarla Rusya’nın gerilimi azalttığı düşünülürken, Biden işgal durumunda her türlü şeyi yapmaya amade olduklarının altını çizdi. Tuna bu konuya ilişkin, “Biden açıklamalarıyla Putin’in beyanı birleşince hala diplomasi ve cenk harici mekanizmalarla Ukrayna krizinin çözülmeye çalışıldığı görüyor. Fakat Biden’ın açıklamalarında Kremlin’den ziyade Rus halkını hedef alması önemli bir nokta. Önceki gün Batı’nın desteklediği ünlü muhalif figür Aleksey Navalnıy mahkemesiyle bu uyarılar birleşince, Rusya içinde Ukrayna politikasına ve yoğun askeri hareketliliğe karşı eylemler bekleniyor olabilir. Fakat gene de Rusya içerisinde Kırım ve Donbas, çoğunluğun üzerinde birleştiği konular olduğu unutulmamalı.” dedi.
“PUTİN HER ŞEKİLDE KAZANACAK TARAF”
Herhangi bir senaryonun sonunda Putin’in ziyan görme ihtimaline ilişkin soruyu yanıtlayan Tuna, Rusya son 15 yılda çevrelenmiş durumda o da kendi açısında bunu yıkmak istiyor. Rusya’da en muhalif Navalny bile Kırım konusunda Putin ile aynı şeyi düşünüyorlar. Kırım’ı almasıyla popülerliği artmıştı, Rusya’da seçimler yaklaşıyor Putin bu konuda her şekilde kazanacak taraf. Putin’in zararlı çıkacağını sanmıyorum, bu Putin için kazan-kazan durumu.”
24 SAAT GÜNÜN ÖZETİ 24 saat 24 saat günün önemli haberleri ve gelişmeleri
Bu haberin seslendirmesi Voiser tarafından yapılmıştır.
ÖNE ÇIKAN HABERLER
- İsrail’den Suriye’ye füze saldırısı
- ABD: Rusya, Ukrayna sınırına 7 bin asker daha gönderdi
- Bakan Akar’dan üst düzey görüşmeler
- Biden ve Scholz’dan Ukrayna görüşmesi
- İsrail’den İran’ın olası saldırısına karşı hazırlık
News
